بخش های مختلف پروپوزال

با توجه به هدفی که دارید و یا دانشگاهی که در آن تحصیل میکنید ممکن است تفاوت هایی داشته باشد، ولی عناصر بنیادین و مهم یک پروپوزال عبارتند از:

 1- موضوع یا عنوان تحقیق

عنوان تحقیق

با مطالعه مقالات، کتب و پایان نامه های  متعدد و از دل محتوای پروپوزال شکل میگیرد. عنوان نباید خیلی کوتاه یا خیلی بلند باشد، بلکه باید جامع و رسا باشد. استفاده از عبارت هایی مانند: بررسی، ارائه، مطالعه، طراحی و تحلیلی بر میتواند شروع کننده عنوان در نظر گرفته شود. موضوع انتخابی پروپوزال باید با رشته، علایق و توانایی های درسی و تخصصی دانشجو مرتبط باشد. بهتر است که در انتخاب موضوع کلمات مخفف، اصطلاحات، کلمات انگلیسی در فارسی و عناوین اختصاری استفاده نشود و عنوان سوالی طرح نگردد. تعداد کلمات مناسب میتواند بین 7 الی 15 کلمه باشد و بصورت خبری باشد. یکی از مهم ترین پارامترهای انتخاب موضوع پروپوزال، قابلیت اجرایی بودن آن است که محقق باید آن را در نظر بگیرد.

2- بیان مساله

در بیان مساله پروپوزال باید به این سوال پاسخ داد که هدف ما از انجام این تحقیق چیست؟ بنابراین در ابتدا مقدمه ای در مورد موضوع آورده میشود، سپس مشکل را بصورت کلی بیان می کنیم. در مرحله بعدی مشکل را کاملا شرح میدهیم و به نحوی از کل به جز می پردازیم. در بیان مساله پروپوزال باید مشکل به روشنی تعریف گردد و اینکه پژوهش چگونه میخواهد به حل این مشکل کمک کند در مرحله آخر ذکر می گردد. بهتر است که بیان مساله در حداقل در 1 صفحه نوشته شود.

3- ضروروت و اهمیت تحقیق

در نوشتن اهمیت پروپوزال شکاف ها را در نظر بگیرید و فوایدی که از این تحقیق نصیب می شود و شکاف ها را پر میکند باید مکتوب گردد. همچنین ذکر این نکته که نتایج حاصل از این تحقیق بدرد چه افرادی میخورد مهم است.  اگر میخواهید ضرورت تحقیق پروپوزال شما تایید گردد، نقل قول از بزرگان و محققان در آن ذکر کنید.

4- اهداف تحقیق

اهداف در یک پروپوزال میتواند به دو دسته هدف کلی و هدف جزئی تقسیم شود: هدف کلی: آنچه که تحقیق بطور کلی به آن دست خواهد یافت درواقع همان عنوان پروپوزال است، با این تفاوت که با کلمات قابل اندازه گیری مانند “تعیین” یا “شناخت” شروع میگردد. هدف جزئی: اهدافی هستند که  واقع بینانه و  قابل اندازه گیری هستند و از شکستن هدف کلی به اجزا کوچک تر بدست خواهند آمد. در نوشتن هدف جزئی از افعالی مانند تعیین کردن، مقایسه کردن، اثبات کردن، محاسبه کردن و برقرار کردن استفاده می شود.

5- سابقه، پیشینه تحقیق(مروری بر کارهای گذشته)

تعداد مقالاتی که در پیشینه تحقیق پروپوزال باید بررسی شوند حداقل 10 و حداکثر 25 مورد می باشد که از این تعداد، 70درصد باید مربوط به دو سال اخیر(ترجیحا سال اخیر) و 30 درصد مربوط به سال های گذشته باشند. همچنین حداقل 20 درصد مقالات باید کاملا مشابه روش تحقیق باشند که در آینده بتوان مقایسه با آنها را صورت داد. پارامترهایی که باید از هر مقاله استخراج کنید عبارتند از عنوان، سال، نویسندگان، contribution مقاله، روش پیشنهادی، ابزار استفاده شده، نمونه داده و آزمایشات. در نهایت تمامی موارد در یک جدول خلاصه شوند و برای هر مقاله نقدی نوشته شود.  مقالاتی که استفاده می کنید باید ISI و با ارجاع بالا باشند و  بهتر است از 1الی 3 مقاله مروری به عنوان مکمل پیشینه استفاده گردد. مقالات باید به ترتیب سال بررسی شوند و بهتر است که از 1 مقاله معتبر فارسی هم استفاده شود.

6- فرضیات

مفروضات یک پروپوزال، به صورت نتایجی هستند که قرار است با انجام تحقیق به آنها برسیم. درواقع حدس یا پیش داوری اندیشمندانه ای هستند که با آزمایش درستی آن ها باید بررسی شود.فرضیات باید فعل آینده داشته باشند و از نوشتن فرضیات با فعل گذشته پرهیز شود. فرضیه خوب باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
1- منطقی باشد
2- در چارچوب مباحث باشد
3- قابل بررسی و آزمایش باشد

7- سوالات تحقیق

سوالات تحقیق درواقع مواردی هستند که در ذهن ما شکل گرفته اند و هنوز پاسخیی برای آن ها نداریم و با انجام تحقیق به جواب آنها خواهیم رسید. هرچه قدر که محقق نسبت به مساله مورد بررسی مسلط تر باشد، بهتر میتواند سوالات مناسب پیرامون تحقیق را طرح نماید. معمولا سوالات تحقیق با عباراتی مانند چگونه، آیا، چرا، چه چیز شروع می شوند.

8- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق(ایده پیشنهادی):

يكي از مهم ترین و اصلی ترین قسمت های پروپوزال، افزایشی بودن آن است یعنی تحقیق باید توانایی این را داشته باشد که دانش جدیدی به دانش قبلی اضافه کند. روش پیشنهادی پروپوزال باید قابل پیاده سازی باشد و کاملا تشریح گردد تا با خوانش آن به نو بودن و جدید بودن آن پی برده شود.

9- مراحل تحقیق

مراحل تحقیق میتواند شامل 4 مرحله زیر باشد:
1- انتخاب و تدوین موضوع
2- گردآوری داده و اطلاعات
3- طبقه بندی و تجزیه تحلیل داده ها
4- ارایه یافته ها و نتایج تحقیق

10- روش تحقیق:

روش های گردآوری اطلاعات میتواند به دو دسته کتابخانه ای یا میدانی تقسیم گردد. در روش کتابخانه های، مطالعه بر روی اسناد و مدارک صورت میگیرد و در روش میدانی(ابزار گردآوری اطلاعات هم نامبرده میشود) مواردی از قبیل مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و آزمایش استفاده می شود.

11- روش نمونه گیری

بعضی مواقع نمیتوان تمام آزمودنی های یک جامعه را بررسی کرد و محدودیت هایی از قبیل زمان، مالی و منابع انسانی مانع از بررسی همه جامعه موجود می شود. از این رو باید از نماینده منطقی و معقولی از آزمودنی ها استفاده کرد که این خود شامل خطا می باشد، بنابراین باید میزان خطار را هم محاسبه و اعلام کرد.در مطالعاتی که استفاده از نمونه گیری در آن الزامی است میتوان از روش های نمونه گیری تصادفی، خوشه ای، ناحیه ای، هدفمند و غیره استفاده کرد.

12- منابع

در این قسمت باید فهرست کاملی از منابعی که استفاده شده است ذکر گردد و شناسنامه کاملی از آن ها نوشته شود. بدین منظور میتوان از استاندارد APA یا IEEE استفاده نمود که منطبق با استانداردهای نگارشی می باشد.

و اما سخن آخر…..

با خواندن یک پروپوزال باید بتوان به سوالات زیر پاسخ داد:
1- آیا روش پیشنهادی، در اولویت های موضوع تحقیق قرار دارد؟
2- آیا دانشجو پشتوانه علمی لازم در موضوع پیشنهادی دارد؟
3- آیا منابع کافی برای انجام تحقیق بررسی شده است؟
5- پروپوزال نوشته شده قرار است چه مشکلی را حل کند و چگونه؟
4- آیا روش پیشنهادی جدید و نوین می باشد؟